Hoe zat het ook alweer met die piramide van Maslow?, vroeg ik me af. Het beeld van de honderdduizenden mensen op de vlucht liet me niet los. Ik trok mijn kaplaarzen aan, een erfenisje van de vorige moestuinhuurster, en stak mijn spade in de aarde. Nu er na corona ook nog oorlog was uitgebroken, niet al te ver van huis, was het rommelige stukje grond met het scheve tuinhuisje een welkome afleiding. Met je poten in de klei, dat werk.

De Amerikaanse klinisch psycholoog Maslow ontwikkelde een theorie dat de mens eerst een bepaalde basisbehoefte moest bevredigen, voordat er ook maar gedacht kon worden aan een volgende behoefte. Als eerste moest de mens kunnen eten en drinken,  ademhalen en bewegen. Daarna kwam de behoefte aan veiligheid, een dak boven het hoofd en zekerheid.

Was dat wel zo? Wilden mensen op de vlucht niet liever een veilige plek hebben dan te eten? Ze zouden het weliswaar niet erg lang uithouden zonder voedsel, maar de angst voor een gewelddadige dood leek me erger.

Als je dan gegeten en gedronken had, en een dak boven je hoofd, was er ruimte voor sociale contacten en saamhorigheid. Vóór die tijd was het blijkbaar ieder voor zich. De vierde behoefte was het nastreven van waardering en erkenning, om zodoende zelfrespect te kunnen ontwikkelen. Als je die fase wilde bereiken moest je dus genoeg vrienden, geliefden en vrije tijd hebben.

Zelfontplooiing stond bovenaan de piramide van Maslow. De een deed zijn best zijn talenten te ontwikkelen door te studeren of te lezen, voor de ander was het voldoende als hij zich gewaardeerd voelde om de mooie spulletjes die hij bezat. Die bleef lekker hangen in Fase Vier.

Ik wist dat die indeling niet zo strikt meer was. Door de globalisering, de komst van het internet en vooral de mobiele telefoon wist onze familie in Senegal ook dondersgoed wat je nodig had om erbij te horen. Mooie kleding en een goedwerkende mobiel waren vrijwel net zo belangrijk als voldoende te eten hebben. En wat nou als je allang in Fase Vijf leefde, en opeens weer terug moest naar Eén, zoals zovelen uit Syrië, Afghanistan of Oekraïne?

Het hebben van een moestuin, of een stukje grond dat een moestuin moest worden, zou je onder andere omstandigheden kunnen scharen onder de eerste levensbehoefte. Maar onze koelkast stond vol, Albert Heijn was om de hoek, we hadden een fijn huis, genoeg sociale contacten, werden gewaardeerd en ontplooiden ons suf.

In mijn geval hoorden de kaplaarzen in het topje van de piramide thuis. De ouders van Abraham Maslow waren joodse immigranten die het tsaristische regime in Rusland ontvluchtten.

 

Aanbevolen artikelen

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.